Bandlik va mehnat munosabatlari vazirligi hamda Sharqiy Yevropa va Markaziy Osiyo bo‘yicha Xalqaro mehnat tashkiloti Byurosi vakillari o‘rtasida uchrashuv bo‘lib o‘tdi.
O‘zbekistonda yillik paxta yig‘im-terimiga har yili qariyb ikki million kishi jalb qilinadi. XMTning yangi xulosalariga ko‘ra, mamlakat 2021-yilgi paxta ishlab chiqarish sikli davomida majburiy va bolalar mehnatiga barham berishga muvaffaq bo‘ldi.
XMTning 2021 yilgi O‘zbekistonda paxta yig‘im-terimi monitoringi bo‘yicha uchinchi tomon hisobotiga ko‘ra, terimchilar bilan o‘tkazilgan o‘n bir ming suhbatga asoslangan holda, 2021 yilgi paxta terimiga jalb qilinganlarning 99 foizi ixtiyoriy ravishda mehnat qilgan. Barcha viloyat va tumanlarda majburiy mehnat holatlari juda kam yoki umuman boʻlmagan.
Taxminan bir foizi to'g'ridan-to'g'ri yoki qabul qilingan majburlash shakllariga duchor bo'lgan. Ma’lumotlar shuni ko‘rsatadiki, respondentlarning 0,47 foizi mahalla vakillari (jamoa darajasidagi mahalliy amaldorlar) tomonidan ijtimoiy nafaqalar bilan bog‘liq to‘g‘ridan-to‘g‘ri yoki sezilgan tahdidlar haqida, respondentlarning 0,12 foizi esa ish beruvchilar tomonidan ish yoki ish haqini yo‘qotish bilan bog‘liq to‘g‘ridan-to‘g‘ri yoki sezilgan tahdidlar haqida xabar bergan.
Bu xulosalar Jahon banki bilan kelishuv asosida 2015-yildan buyon O‘zbekistonda paxta yig‘im-terimi monitoringini olib borayotgan XMTning uchinchi tomon monitoringi loyihasining eng so‘nggisidir.
Suhbatda qatnashgan paxta terimchilarining aksariyati 2020 yildan beri mehnat sharoitlari yaxshilanganini aytishdi. Faqat besh foizi shartlar o‘tgan yilga nisbatan yomonroq ekanini aytdi. Bu transport, oziq-ovqat, suvdan foydalanish, gigiyena va boshqa vositalar bilan bog'liq.
Hisobotga koʻra, Oʻzbekistondagi mehnatga layoqatli yoshdagi har sakkizinchi kishi paxta terimida qatnashgan, bu dunyodagi eng yirik ishga jalb qilingan. Terimchilarning 62 foizi xotin-qizlar bo‘lib, katta qismi qishloq fuqarolari edi.
Xalqaro mehnat tashkilotining uchinchi tomon monitoringi loyihasi Yevropa Ittifoqi, AQSh Davlat departamenti, Shveytsariya hukumati va Germaniya ko‘magida amalga oshirilmoqda. U joriy yilning may oyida nihoyasiga yetadi va O‘zbekiston hukumati, ishchilar va ish beruvchilar tashkilotlari iltimosiga ko‘ra “Better work” dasturining texnik-iqtisodiy asoslashi amalga oshiriladi. “Better work” dasturi XMT va Jahon banki guruhining qoʻshma tashabbusidir.
